Czy Polacy są specjalistami od marnowania politycznych szans?
Przyzwyczailiśmy się do traktowania okresu rozbiorów jako do czasów całkowitej utraty suwerenności państwowej. Taka była oficjalna wykładnia w czasach PRL-u, zwłaszcza dotycząca Rosji carskiej, w odróżnieniu od ówczesnego ZSRR. Tymczasem okres rozbiorów to czasy bardzo zróżnicowane politycznie, nie tylko powstania narodowe, ale także próby politycznych negocjacji polskich stronnictw (m.in. Hotelu Lambert czy Familii Czartoryskich).
Co jest charakterystyczne dla tych prób politycznego zaistnienia Polski na arenie międzynarodowej, to według nas, decydujące znaczenie miały osobiste predyspozycje bohaterów tych wydarzeń (m.in. księcia Czartoryskiego, księcia Józefa Poniatowskiego). Przykra to konstatacja, ale w wielu przypadkach osoby te kierowały się osobistymi urazami czy preferencjami.
Jak pisze autor książki, prof Lech Mażewski:
W analizowanym okresie Niemcy i Włosi doprowadzili do zjednoczenia ich państw po wielu wiekach rozbicia, Węgrzy uzyskali status współgospodarza w dualistycznej monarchii habsburskiej, a mieszkańcy Finlandii po raz pierwszy w swej historii stworzyli państwo.
Polacy natomiast stracili wszystko, co w zakresie istnienia własnego państwa uzyskali w 1807 r., co uległo dalszemu wzmocnieniu w 1815 r., zachowało się po 1832 r. i poddane zostało ustrojowej rekonstrukcji w latach 1861–1862. Zazwyczaj umyka to naszej uwadze, ale jest czymś zupełnie nadzwyczajnym, że inne narody zdołały osiągnąć sukces, a my w tym samym czasie, po udanym starcie, ponieśliśmy spektakularną klęskę.
Najnowsze komentarze